Bankalar Et Derdinde, Vatandaş Can Derdinde...

Bankacılık sektörünün ilk çeyrek kârları geçen senenin aynı dönemine göre düşüş göstersede beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bankacılıktaki kâr düşüşü ise piyasalarda çok önemsenmedi. Geçen yıla göre yüzde 25’lik bir düşüş söz konusu. İlk çeyrek  konsolide bilançolar 12 Mayıs’a kadar açıklanmaya devam edecek.

Türkiye son 10 yılda borçlanma rekoru kırdı

Halk son 10 yılda adeta borçla tüketmeye teşvik edildi. Bankacılık sektörünün yurtdışından borç olarak sağladığı kaynaklar, tüketici kredilerine dönüştü. Tüketici kredisi ve kredi kartlarıyla vatandaş henüz kazanılmamış gelirler üzerinden borçlanarak gelecekleri ipotek altına alındı. Bankacılık sektörünün sürekli tüketici kredileri ve kredi kartları ile fonlayarak kaynak bombardımanına tuttuğu iç tüketim canlandıkça, ithalat, dış ticaret açığı ve buna bağlı olarak cari açık büyüdükçe büyüdü. 2013 sonu itibariyle cari açık 65 milyar dolara fırlarken cari açığın milli gelire oranı ise yüzde 8’e ulaştı. Gelinen aşamada vatandaş bankalara; bankalar ve şirketler ise yurtdışı kreditörlere borçlu hale geldi.

Hayat borçla sürüyor

Ekonomik büyümede, Çin"in ardından dünya ikincisi olduğu söylenen Türkiye ekonomisinde hanehalkının yüklendiği borç miktarı da azalmak yerine devamlı artıyor. Bir yandan bütçe açığı, bir yandan cari açık gibi yapısal sorunları çözemeyen Türkiye"de, vatandaşların geçim stratejisi de Türk ekonomisininkinden farklı değil: "Borçlanarak yaşamı idame ettirmek".

Borçlu sayısında "istikrarlı" artış

Geçtiğimiz günlerde açıklanan veriler, Türk toplumunun hayatını kredi kartları ve bireysel krediler sayesinde sürdürdüğünü ortaya koydu. Bankalara kredi ve kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı, her geçen gün artarak devam ediyor.

"Borcu borçla kapatma" çaresizliğine düşen vatandaşların önünde fazla bir seçenek olmadığını bilen bankalar, bu durumu da fırsata çevirmenin yolunu buldular. Tefeciye gidip çok yüksek oranlardan borçlanarak kredi veya kredi kartı borcunu ödemeyi düşünen vatandaşlara, "tefeciden daha düşük" faizle kredi kullandırılıyor. "Borç transferi" adı altında kişinin mevcut borçlarının banka tarafından üstlenileceği söylenerek, insanlar yeniden bankalara borçlanıyor. Vatandaş, borcunu kapatmak için yine ve yeniden bankaların kucağına itilmiş oluyor.

10 milyon kişi "asgari" ile yetiniyor

Takipteki alacaklar sürekli artıyor. Bu arada, tüketici derneklerine göre, "borcu borçla kapatma" sarmalına girmiş olan vatandaşlar, asgari tutarları bile yatırmakta zorlanıyor. Öyle ki, borçlarının sadece "asgari" kısmını ödeyenlerin sayısının 10 milyon kişiyi bulduğu söyleniyor.

Yük 125 kat arttı

Ülkedeki borç seviyesini değerlendiren uzmanlar, son 10 yılda borç rekorları kırıldığını vurguladı belirterek. Buna göre 2002 yılının sonunda 2 milyar liranın altında bulunan toplam tüketici kredileri, aradan geçen sürede tam 125 kat artarak bu yılın ocak sonu itibariyle 249.5 milyar liraya ulaştı. Tüketici kredilerinin 111 milyarını konut, 8.4 milyarını taşıt kredileri, yaklaşık 130 milyarını ise diğer krediler oluşturuyor. 2002 sonundan bu yana tüketici kredileri içinde en hızlı artış yaklaşık 417 katla konut kredilerinde yaşandı.

Vatandaş 333,6 milyar dolar borçlu

Bireysel kredi kartı borcundaki artış da dikkat çekti. Buna göre aynı dönemde bireysel kredi kartı borçları 4.3 milyar liradan 84.1 milyar liraya yükseldi. Böylece tüketici kredileri ile bireysel kredi kartı borçlarının toplamından oluşan hane halkı toplam borç yükü, 52 kat büyüyerek 6.3 milyar liradan 333.6 milyar liraya ulaştı.

3 milyon kişi ‘kara liste’de

Gelir gider dengesi bozulan ve bu yüzden borcunu ödeyemediği için kara listeye alınanlarda son yıllarda adeta patlama yaşandı. 2009 sonunda tüketici kredisini ödeyemediği için kara listede yer alanların sayısı 169 binden, 2013 sonunda 1 milyon 215 bine ulaştı. Kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı da 272 binden 1 milyon 738 bine yükseldi. Böylece kara listede yer alanların toplam sayısı 441 bin 608’den 2 milyon 954 bine yükselerek 7’ye katlandı.

BANKALARIN KÂR YAĞMURU SÜRÜYOR

Garanti 760 milyon TL

Garanti Bankası’nın ilk çeyrek kârı geçen yıl aynı döneme göre yüzde 24 düşüşle 760.3 milyon TL olarak beklentilere pararlel gerçekleşti. ilk çeyrek sonu itibarıyla kredi ve alacakları ise 2013 sonuna göre yüzde 2 artışla 121.2 milyar lira oldu. Garanti Bankası’ndan yapılan açıklamada, aktif büyüklüğünün 201.7 milyar liraya ulaştığı belirtilirken; aktif kârlılığının yüzde 1.9, özkaynak kârlılığının ise yüzde 16.3 seviyesinde gerçekleştiği ifade edildi. Bankanın özkaynakları 2013 sonuna göre yüzde 3.7 artışla 23.4 milyar lira oldu.

Halkbank 530.4 milyon TL

Halkbank’ın, ilk çeyrek net kârı, net faiz gelirlerindeki düşüş ve ticari zararın etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 azalışla 530.4 milyon lira olurken, beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Krediler ve alacaklar kalemi de geçen yıl sonuna göre yüzde 5 artarak 88.9 milyar lira olarak açıklandı. Bankanın net faiz gelirleri geçen yıl aynı döneme göre yüzde 7 daralarak 1.16 milyar lira olurken, net ücret ve komisyon gelirleri yüzde 2 artışla 221.8 milyon lira oldu. Halkbank’ın toplam aktifleri de geçen yıl sonuna göre yüzde 4 artarak 146 milyar liraya ulaştı

Akbank 651.5 milyon TL

Akbank’ın, net kârı yılın ilk çeyreğinde geçen yıl aynı döneme göre yüzde 25 gerileyerek 651.5 milyon lira oldu. İlk çeyrek net kârı beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Akbank geçen yılın ilk çeyreğinde 868 milyon lira, geçen yılın son çeyreğinde ise 597 milyon lira kâr etmişti. Bankanın Mart sonu itibariyle kredi ve alacakları ise yıl sonuna göre aynı kalarak 110.8 milyar lira oldu. İlk çeyrekteki olumsuz piyasa koşullarına rağmen geçtiğimiz yıl sonuna kıyasla aktifleri büyüterek 200 milyar TL’nin üstüne çıktı. Ayrıca aynı dönemde, nakdi ve gayrinakdi kredileri ekonomimizin büyümesine sağlanan destekle 150 milyar TL’ye yükseldi.

Yapı Kredi 429 milyon TL

Yapı Kredi, 2014 yılının ilk çeyreğinde 429 milyon TL konsolide net kâr açıkladı. Gelirlerini bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5 artırarak 1 milyar 938 milyon TL’ye yükselten Yapı Kredi’nin konsolide aktif büyüklüğü 168 milyar 800 milyon TL’ye ulaştı. Sermaye yeterlilik oranı ise 2013 yılı kârından 388 milyon TL temettü dağıtımına rağmen yüzde 15,9 olarak güçlü bir seviyede gerçekleşti. Yılın ilk üç ayında ekonomide yaşanan volatiliteye rağmen gerek kredilerde, gerekse mevduatta sektör ortalamasının üzerinde büyüme sağlandı. Birçok alanda pazar payı kazanırken, TL şirket kredi hacminde yüzde 10, KOBİ kredilerinde  yüzde 9 artış, bireysel ihtiyaç kredilerinde ise yüzde 6 artış gerçekleşti.

Vatandaş, hükümetin bu konularda gereken önlemleri almasını ve Bankalar Kanunu’nda vatandaş lehine yeni düzenlemeler yapılmasını istiyor.