Türkçe'ye emek verenler
Türk Dil Kurumunun 40 yılında Türkçe’ye emek verenleri isim isim sıralamak bir kadirşinaslık olarak kabul edilmelidir.Samih Rıfat,Ruşen Eşref Ünaydın, Celal Sahir Erozan, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İbrahim Nemci Dilmen, Besim Atalay, Ahmet Cevat Emre, Ragıp Hulusi Özdem, Hamit Zübeyir Koşay, Hasan Ali Yücel, Naim Hazım Onat, Saffet Arıkan, Ali Canip Yöntem Hasan Reşit Tankut, İzzet Ulvi Aykut, Refet Ülgen, İsmail Müştak Mayakon, Dr. Mehmet Ali Ağakoy, Ömer Asım Aksoy, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Kemaleddin Kamu, Fuat Kösearif, Ahmet Kutsi Tecer, Reşat Şemseddin Sirer, Tahsin Banguoğlu, Dr. Saim Ali Dilemre, Behçet Kemal Çağlar, Kemal Turan, Ağah Sırrı Levend, Hamdi Akverdi, Hüseyin Avni Göktürk, Memduh Şevket Esendal, Kadri Yörükoğlu, Halil Nimetullah Öztürk, Suut Kemal Yetkin, Falih Rıfkı Atay, İsmail HİKMET Ertaylan, Necmeddin Halil Onan, Mustafa Nihat Özön, Bedreddin Tuncel, Hakkı Tarık Us, Reşat Nuri Güntekin, Dr. Zeki Zeren, Adnan Saygun, Hikmet Birand, Hüseyin Cahit Yalçın, Peyami Safa, Mehmet Tuğrul, Samim Sinanoğlu, Suat Baydur, Nihat Sami Banarlı, Kadri Yörükoğlu, Enver Ziya Karal, Macit Gökberk, Tahir Nejat Gencan, Vecibe Kılıçoğlu, Suat Baydur, İsfendiyar Esat Kadaster Orhan Alisbah, Nurullah Ataç, Melahat Özgü, Hamit Dereli, Keazım İsmail Gürkan, Sedat Alp, Esat Mahmut Karakurt, Uluğ İğdemir, cemal Gültekin, Hilmi Ziya Ülken, İlhami Cıvaoğlu, Raşit Öymen, Selahaddin Batu, Nureddin Artam, Şevki Akçay Yavuz Abadan, Kemal Turan Vehbi Sarıdal.
Xxxx
Görülüyor ki Türkiye Cumhuriyetinde isim yapmış hemen her aydın Türk Dil Kurumu’nda görev almış. Bu arada kurumdan kendi arzusuyla ayrılanlar, ayrılmaya zorlananlar ve yönetim kurulu kararıyla uzaklaştırılan aydınlar var. Ahmet Kutsi Tecer, Yahya Kemal Peyami Safa isimleri böyle bir sonuçla karşılaştılar. Türk Dil Kurumuna karşı ilgisiz kalan bir edebiyatçı, hikeayeci ise Sait Faik’tir. O hiç TDK’dan söz etmedi. Öyle bir kurum hayatında hiç obje, nesne olmadı. Ama Tük Dil Kurumu’ndan daha çok -kişisel ölçekte- Türkçe’ye hizmet etmiştir. Halkın, en alttakilerin, itilmiş-kakılmışların, ezilenlerin dilini hikeayelerinde başarıyla kullanmıştır.
Nurullah Ataç ilginç bir kişilik. Önceleri TDK ile hiç ilgilenmediği halde daha sonra o kuruma girerek çok önemli bir hareket adamı olmuştur. Münekkit olarak sanat adamlarını, edebiyatçıları derinden etkilemiştir. Çünki o Osmanlı-Selçuklu edebiyatını da Batı, bilhassa Fıransa edebiyatını ve sanatını da biliyordu. Bilgili ama sert, tavizsiz bir insan. Öylesine aşırı gitmiştir ki, Türkçe’nin yazım kılavuzunu Fıransızca yazım kurallarına uydurmaya çalışmıştır. Aykırı uçların, ifrat ve tefritin adamı olarak hayatını tamamlamıştır.
Xxxx
Türk Dil Kurumunun 40 Yılı adlı çalışmadan çok yararlandım. Değerli bir çalışma. 1972 yılında TDK Yayınevi tarafından 354 numara ile yayınlanmıştır. İkinci 40 yıl kitabının da yayınlanmış olmasını dilerdim.
TDK yaptırım gücü olmayan bir kurum. O sadece çalışmaları yapar ve Türkiye umumi efkearına sunar. Kimileri dikkate alınır, kimileri alınmaz. Bu kurum başına gelen insanlarla, iktidarlarla değişik davranış biçimleri sergilemektedir. İnsanlar da böyle değil midir? Sıkıyı görünce, tehlikelerle karşılaşınca savunma duygusuyla, hayatı devam ettirme duygusuyla dikkatli, ürkek davranır. Kurumlar da böyledir. Önemli olan önce hayatta kalmaktır.
Xxxx
Türkçe’yi geliştirmek isteyenler tüm sorunları bilerek, terim, fiil, isim, sıfat üretmek zorundadır. İsim ve fiil üretmeden, terim üretmeden dil gelişmez. Bazı kelimeleri atarak onların yerine bazı kelimeler konulabilir. Bu dili değiştirir ama geliştirmez. Eski yeni demeden, yerel, ulusal demeden, Anadolu’dan diğer Türk milletlerinden demeden terimleri, fiilleri, isimleri ele alıp gerekiyorsa kullanmak gerek.
Dile medeniyet muhtevasında bakmak gerekir. Irka dayalı dil peşinde koşanlar günümüz dünyasında dil felsefesi yapamazlar. Dil medeniyetsiz olmaz. Her dil bir medeniyete dahildir ve o medeniyetin dilidir. Bir de medeni toplumların, şehirlilerin dili vardır ki, ona medeni dil denilir. Medeni dil ve medeniyet dili.
Xxxx
Bir daha söylüyorum. Medeniyet Türkçesi okunmadan dil konusunda felsefi değeri olan bir söz söylenemez.
