Yerleşim birimlerinde, şehir, kasabalarda yüksekokullar açılıyor. Açılan bu okulların iki maksadı var. Birincisi o ilçede, başka illere, yerlere gidip ev tutacak, devlet veya özel yurtlarda kalacak mali gücü olmayanlara fırsat vermek.
İkincisi de o yerleşim biriminin kalkınmasına, medenileşmesine, çağın gereği değişimi geçirmesine hizmet etmek.
Köylülükten kurtulup, şehirlileşmenin ana unsuru olan iki temel kaynak var. Birisi üniversite açmak, birisi de asker  ailelrinin yerleşkesini, mahallesini oluşturmak.

xxxx
Medenileşmeyi, şehirlileşmeyi sağlayan iki unsurdur yüksekokul öğrencileri ve subay eşleri. Ama şehirleşme başlarken bir takım sancılar çekilir. Köylülükten bir anda kurtulamaz insanlar. Adetler, ananenler, gelenekler, davranış biçimleri bir anda değişmez. Küçük kasabalarda sayılı polis memuru ve sabit karakol vardır. Emniyeti onlar sağlayacaktır. Ama onlar da insandır. Aileleri var, eşleri, çocukları var, akşam gitmeleri gereken evleri var. O kasabanın insanlarıyla alış-veriş yaparlar, onlarla bir arada iç içe yaşarlar. Hukuk oluşur aralarında. Sevgi oluşur, kin ve nefret oluşur. Güçlü kim, zayıf kim bilgi birikimi oluşur. Davranışlar bütün bu kazanımların aydınlığında şekillenir.
Eşraf var, halk var, kişilik sahibi olanlar gibi, kişiliksiz, mesleksiz, işsiz, ekmeksiz, namuslu gibi namussuz, ahlaklı gibi ahlaksız insanlar da o kasabalarda yaşarlar. Emniyeti sağlamakla yetkili olan kişiler bütün bu insanları herkesten çok bilirler. Çünki onların işi izlemek, takip etmek, gerektiğinde müdahil olmak vazifeleridir.

xxxx
Gün gelir geliştirilen insani münasebetler görev yapmaya engel olmaya başlar. İşte o zaman ehli namus vazifeliler tayinlerini isterler. Esasında devletin bu durumu hesaba katarak, memurları 3 yıldan fazla bir yerde tutmaları da uygun değildir. Her memur 3 yılını doldurduğunda evini, çocuklarının okulunu değiştirmek zorunda kalmayacakları en yakın bir başka görev alanına tayin edilmelidirler. Bu memurları daha az çevrelerine esir edecek ve daha iyi görev yapacaklardır. En azından böyle olması umulur.

Xxxx

Bir arkadaşım vardı. Allah rahmet eylesin. Jandarma astsubaydı ama bir çok yerde lüzumu halinde komutanlık yapmıştı. Doğya tayini çıkan bir jandarma komutanının durumunu anlattı. Öyle berrak anlattı ki, anlayana ayrıntılı bir fotograf verdi.
Doğuda aşiretlerin yaşadığı bir ilçeye tayini çıkmış. Aşiret reisi  o beldenin en büyüğü, en şereflisi, en zengini. Gelen komutanı davet etmezse, ona bir izzet ve ikramda bulunmazsa nasıl aşiret reisidir denmez mi? O ağa da öyle yapıyor. Komutana adamlarını göndeip selamını söyletiyor ve akşama şerefine verilecek davete teşrif etmesi söyleniyor.
Komutan şapkasını önüne koyup düşünüyor. Gitsem ne olur, gitmesem ne olur diye. Vakit durmaz ki, akşam oluyor, komutan hiç de istemediği halde davete icabet ediyor. Daha konağın sokağında her köşede silahlı adamları bekliyor ağanın. Konağa giriliyor, etrafta yüzlerce silahlı adam hizmet veriyor. Komutan bunları sadece izlemiyor. Aynı zamanda düşünüyor, bu saatten sonra burada nasıl emniyeti sağlarım diye. Bu adamlardan birisini almak gerekse ağadan izin almak zorunda. Ağanın kendisine müdahale etmesi ise imkeansız. Komutan diyor ki, daha o anda her şey bitti. Artık orada görev yapma şansım kalmadı. Bana verilen ziyafet değil, gözdağıydı.