Mükemmelya’da geçtiğimiz gece 03.45’de ve gündüz 12.45’de 2 büyük deprem oldu!

Deprem Ölçü Merkezi’nden (DÖM) alınan bilgiye göre ilk olarak Herküliye şehrinin Cumacık ilçesinde 7.9 büyüklüğünde bir deprem oldu. 9 saat sonra da bu defa Tedbiristan ilçesinde 7.5 büyüklüğünde bir deprem oldu. Deprem 12 şehirde farlı yoğunluklarda hissedildi.

Cumacık’taki ilk depremi anında haber alan devletin tüm kurumları yarım saat içinde harekete geçti. DÖM’den alınan bilgi sonrasında, depremin etki alanı içerisinde olmayan komşu 12 şehirdeki Afet Merkezi (AMER), derhal kendi birimlerini, afet durumları için önceden belirlenmiş olan depremden etkilenen 12 şehre yönlendirdi. 2 saati; haber alma, toplanma ve karar süreci, 2 saati; kendi sorumluluk alanlarındaki hazırlıkları ve 2 saati de daha önce belirlenmiş ve tatbikatı yapılmış yollardan ilgili bölgeye intikali olmak üzere toplam 6 saat içinde koordinatları belirlenmiş noktalarda tüm AMER birimleri hazırdı ve çalışmalarına başlamıştı.

Mükemmelya’nın metropol kenti İslambol’u da etkilemiş olan 20 yıl önceki büyük Göletçik Depremi’nin ardından alınmış tedbirler ile depreme dayanıksız bina ülke genelinde kalmamıştı. O tarihten bu yana yapılan tüm binalar ise fay hatlarından uzağa yapılmış ve depreme dayanıklı olarak inşa edilmişti. Devlet ve özel sektörün ilgili tüm kurumları vatandaşlarla işbirliği içerisinde deprem konusunun bilinci ile hareket etmiş ve tavizsiz olarak her kanun uygulanmıştı. Bu nedenle depremde büyük insan kaybı beklenmiyordu ama sonuçta deprem depremdi ve bu deprem de Mükemmelya’nın 21.yüzyılda gördüğü en büyük felaketti. Önemli olan muhtemel insan kaybını en aza indirmek, depremden etkilenenlerin yaralarını en az zararla ve kısa zamanda sarmaktı. 

6 saat içinde deprem bölgesinde çalışmalara başlamış AMER’in her mahalde (köyler dahil) oluşturulan ilgili birimleri içerisinde;

• Her tür teçhizata sahip yeterli sayıda Arama Kurtarma Timi/AKTİM vardı (uzman personel, kurtarma köpekleri, araştırma ve kurtarma gereçleri, hafif aletler, ağır iş makinaları v.b.).
• Gerekli tedbirleri almak, düzeni ve asayişi sağlamak amacıyla güvenlik güçleri bulunmaktaydı (polis, jandarma, istihbarat).
• Sağlık personeli vardı (ambulanslar, araç-gereç-cihazlar ve ilaçları ile birlikte).
• AMER müracaat çadırı kurulmuştu (tüm müracaatların alındığı, koordinasyonun ve yönlendirmelerin yapıldığı).
• AMER’e bağlı AKAY derneği, depremde evini kaybeden veya evleri zarar görenler için konteyner evleri (ısıtma ve soğutma sistemi bulunan) kendi bölge depolarından yola çıkarmıştı. Ayrıca diğer bölgelerdeki depolar, duruma göre ellerindeki konteynırları göndermek üzere hazır halde bekletmekteydi. Konteynırın yetmeme ihtimaline karşı yine bölge depolarında bulunan çadırlar da deprem bölgelerine gönderilmişti. Bunun dışında portatif tuvalet ve banyolar (sıcak su verilen) 12 saat içinde kurulmuştu.
• AKAY, 12 saat içinde yemekhane çadırlarını oluşturmuş ve depremzedeler için yemek dağıtacak duruma gelmişti. 
• AKAY, depremzedelerin acil ihtiyaçları için (mama, çocuk bezi, kadınlar için pet, hijyen malzemeleri, gıda, içme suyu v.b.) depremden etkilenen her mahallede, ücretsiz hizmet veren deprem marketlerini tam tekmil 24 saat içinde hazır etti.
• AKTİM’e deprem sırasında belirlenmiş yardımcı kurumlar da katılmıştı. Silahlı kuvvetlerin uzmanlaşmış görevlileri, maden ocaklarının arama kurtarma timleri, belediyelerin itfaiye ve diğer uzman personeli, gönüllülerden oluşan sivil toplum kuruluşlarının uzmanlaşmış ekipleri AMER’in koordinasyonunda (önceden hangi ekibin hangi AMER birimi ile çalışacağı tespit edilmiş tatbikatları yapılmıştı) hemen hemen AKTİM görevlileri ile eş zamanda arama kurtarma çalışmalarına başlamışlardı. 

AMER’in komşu illerden gelen birimlerinin dışında, deprem olan illerdeki birimleri de aslında hazır olmuştu. Büyük bir depremde, deprem olan ildeki AMER biriminin çalışamayacağı düşüncesine göre yapılmış “komşu ilin yardımı planı” doğru bir plandı. Ancak AMER’in deprem bölgesindeki merkezleri depremden hiç etkilenmemişti. Binalar sağlam, tüm eşya alet ve gereçler çalışır durumdaydı. Görevli personel de AMER merkezi gibi depreme dayanıklı binalarda oturduğundan, depremin ilk şokunu atlatır atlatmaz, deprem sonrası belirlenmiş AMER toplanma merkezine gelmişlerdi. Dolayısıyla imkanlar ihtiyaçtan fazlaydı. AMER’in saat gibi işleyen koordinasyonu sayesinde her şey yolundaydı.

Deprem için belirlenmiş “Toplanma merkezleri” insanların birbirini bulduğu noktalar idi. AMER’in koordinasyon çadırları da zaten buralardaydı. Toplanma merkezlerinin arkasında bulunan geniş ve alt yapısı hazırlanmış alanlar (elektrik hattı, doğalgaz hattı, telefon-internet bağlantısı, şehir suyu, atık su kanalları bulunan); konteynırlar, tuvaletler, sağlık merkezleri, asayiş merkezi, marketler ve gerekli kurumların geçici çalışma merkezleri için yeterliydi ve orada harıl harıl çalışmalara başlanmıştı. Değişimli olarak çalışan tüm görevli personel için yatakhane, yemekhane ve dinlenme yerleri mevcuttu. İyi ki buralar 20 yıl önceki büyük depremden sonra ödünsüz bir şekilde hazırlanmıştı.

Tedbiristan’daki ikinci deprem olduğunda hiç kimse binalarda olmadığı için yeni bir insan arama-kurtarma ekibi çalışması gerekmedi. 

2 depremin ardından yıkılan bina sayısı çok azdı. Oralarda da AKTİM ve diğer arama kurtarma timlerinin hızlı tepkisi sonucunda binaların altında kalanlar kısa sürede çıkartıldı. Çıkartılanların çoğu yaralıydı. İnsan kaybı sayısı, artarda gelen böylesi iki büyük depreme göre çok azdı. Barajlar, havaalanları, köprüler, otobanlar, diğer yollar en az 9.9 büyüklüğünde depreme dayanıklı olarak inşa edildiği için buralarda hizmet hiç aksamadan yürütülebiliyordu.

Mükemmelya depreme hazır olmanın meyvesini toplamıştı. Deprem öncesi, depreme hazırlık için harcanan paralar, hazırlıksız olarak yakalanılan bir deprem sonrası harcanacak paranın çok altında kalmıştı. Bundan sonraki aşama, bölgede 3 günlük tatile giren okul ve işyerlerinin açılması ve bir hafta sonra tüm yaraların sarılarak normal hayata tam olarak geçilmesiydi.

NOT: Bu yazılanlar tamamen hayalidir. Herhangi bir ülke, kurum ve kişi ile ilgili değildir.