Felsefenin bir dalı ahlak
Ahlak nedir?İyi huydur. Arapça’dan alınan bir kelime ahlak. Çoğuldur. Tekili Hulk. İyi huy ve kötü huy ahlak nizamanının temel kavramlarıdır. Vehbi Sınmaz bey ahlak konusunda herkesin ahlakı bir telakki olarak kabul ediyor olmasından ve her insanın da kendi telakkisi olduğundan, insan sayısınca ahlak oluşundan mustarip.
‘İnsanları başıboşluğa, köksüzlüğe götüren; ahlakta, sanatta ve dinde telakkiyi ölçü olarak kabul etmeleridir. Telakki ölçü olamaz. Birisine yaptığının ahlaka uymadığı söylendiğinde savunması ahlakın bir telakki, anlayış olduğunu ileri sürerek savunmasını yapıyor. Şahıs sayısınca ahlak var.’
Xxxx
Hayatın kısalığı ve yapılacak lüzumlu işlerin de çokluğu karşısında Vehbi Sınmaz bey günün 24 saati dışında zaman imal edecek imalathane arıyor. Ancak bu durumun kimse de farkında olmadığı gibi 24 saatlik zaman dilimini de akıl uyuşturan mekeanlarda harcanıyor olmasına dikkat çekiyor.
Fena İtiyatlarla Mücadele derneğini kurarken Vehbi Sınmaz, insanların şikeayetçi oldukları konuları sayıp dökmeleri terine şikeayet konusu olan davranışın terk edilmesine hizmeti esas alıyor.
Xxxx
İyi niyetle yola çıkanın başkalrı da yardımına koşar düşüncesinde olan Vehbi Sınmaz şunları anlatıyor:
Derneği kurduk. İstanbul’un bir yerinde bir kıraathane gördük. Oyun oynanmıyor. Sigara içilmiyordu. (Elbette 1959 yılından söz ediyoruz. Şimdilerde kanunla zaten sigara iç mek yasaklanmış ve kıraathaneler de buna uymuş durumda). Vehbi bey kıraathane sahibiyle tanışıyor ve sohbet ediyorlar. Adam bir minibüsü olduğunu onu da emirlerine tahsis edeceğini söylüyor. Değerli düşünce adamı, romancı, gazeteci, yazar Peyami Safa bey de orada amaca hizmet etmek için bir konuşma yapıyor. Numan Esin de orada Fena İtiyatlarla Mücadele kapsamında bir konuşma yapıyor.
Vehbi bey Mehmet Akif Ersoy’un iki mısrası ile görüşlerini özetliyor.
Alemde ziya kalmasa, halk etmelisin halk
Ey elleri böğründe yatan şaşkın adam kalk.
Xxxx
Sevgi konusunda bir çok görüş ileri sürdüm. Kelimelerin, sıfatların yanlış kullanıldığını söyledim. Sevgisi olana sevgili denir, ama bizde çok sevdiğimize sevgili demek gibi bir yanlışın içindeyiz.
Vehbi Bey başka bir açıdan bakıyor sevgi konusuna.
Ben kendimi sizin için mi, yoksa sizi kendim için mi seviyorum? Böyle bir soruyla sevgi konusunda bir başka çözümsüzlüğe dikkat çekiyor.
Bütün varlığımı senin yoluna eğer
Harcayandan daha çok bulunursa bir sever
Unut beni sevgilim, düşünme hiçbir zaman
Yalnız benden aldığın aklı ve kalbimi ver.
Görülüyor ki Vehbi bey de seven, sevilen, sevdiğim, sevgilim nitelemelerinin gerçekliği üzerinde düşünmemiş. Bunun yerine genel telakkiye uygun şekilde düşünmüş ve mısralaştırmış.
Bir başka şiir Vehbi Sınmaz’dan
İstemem iyilik etmesinler bana
Hayatta hiç kimse sevmesin beni
Gözüme girmesin diyemem ama
Çıkamaz kapatırsam gözlerimi.
Vehbi Sınmaz düşüncelerinin temelinde insanı muhatap alıyor ve her şeyi insan için düşünmeye, yorumlamaya çalışıyor.
Bir düşünce adamı insan, evren, cemiyet, Yaratıcı konularında nizami düşüncelere sahip olmak zorundadır.
