Öyle ise Covid-19 bir fırsat olabilir. Bir virüs dünyayı altüst etmeye başlayalı bir yılı geçti. Dünyada şu anda 100 milyon civarında vaka ve 2.1 milyon civarında can kaybı var. Pek çok ülkenin sağlık sistemi çökmek üzere… Şu ana kadar gerçekleşen ekonomik kayıplar tam olarak hesaplanamadığı gibi süreçle ilgili belirsizlikler devam ederken toplam ekonomik kaybı öngörmek imkânsız. Ticari olanlar başta gayrimenkul değerleri ve fiyatları geriledikçe bir kesim için çarklar çevrilemez hale geldi. İflas eden işletmeler, işini kaybeden bireyler ise bütün olan biten içinde can kayıplarından sonraki en büyük ikinci trajedi…

KÜLTÜR HAZİNELERİ ÖLÜYOR

Bir yandan tüm dünyada yüzyıllık mekânlar, restoranlar, oteller kapanıyor; kültür hazineleri ve geleneksel değerler sonraki nesillere aktarılamıyor. Diğer yandan satışlar online’a kaymış olsa da can çekişen perakende sektörü üçüncü dünya ülkelerinde milyonları işsiz bırakıyor. 

Dünya Bankası’na göre Covid-19 nedeniyle 2020 yılı başında 700 milyon olan aşırı yoksul insan sayısı 2021 sonunda 850 milyona çıkacak. Ne yazık ki hasarın kalıcı olmasından korkuluyor. Dünya Çalışma Örgütü ise milyonlarca kişinin işsiz kaldığını duyurup, 2020’nin ilk üç çeyreğinde tüm dünyada gelirlerde 3.5 trilyon dolar kayıp yaşandığını açıkladı.

BÜYÜK EKONOMİK KAYIPLAR

Birkaç örnek vermek gerekirse… Dünyanın en büyük hızlı moda markalarından Primark, kısıtlamalar nedeniyle satışlarında 1.4 milyar dolar kayıp yaşadı. Online satışa geçmeyi ısrarla reddeden Londra merkezli markanın İngiltere ve Avrupa’da 300 civarında mağazası bulunuyor. Hepsi aylardır kapalı ve uzun bir süre daha açılamayacaklar.

Haziran 2020’de bir önceki çeyrek için 3.4 milyar dolar kayıp yazan Starbucks, 2021 yılı sonuna kadar 400 şubesini kapatacağını açıklamıştı. 

Eylül 2020’de Pret A Manger 30 şube kapatacağını, 2800 kişinin işine son vereceğini açıklarken, Costa Coffee onlarca mağazayı kapatıp 1600 çalışanla yollarını ayıracağını duyurdu. 

Dünyanın en büyük lüks grubu LVMH, 2020’nin ilk çeyreğinde umulmadık bir güç gösterirken yılın tamamı için milyarlarca dolar kayıp açıklamasına kesin gözüyle bakılıyor. 

Tüm dünyada sigorta şirketleri; zora giren havayolu, turizm, gayrimenkul, eğitim ve daha pek çok sektörden şirket için çözüm bulmaya çalışıyor. Öyle bir çözüm ki sigorta şirketlerinin iflasına neden olmasın…

DAHA İYİ BİR DÜNYA TASARLAMAK

Evet, Covid-19 her şeyi durdurdu ve büyük bir değişim talep ediyor. Pek çok haksızlığın, adaletsizliğin ve yanlışın olduğu ‘normal’ sandığımız o günlere en iyi ihtimalle 2024 sonunda dönmemiz öngörülüyor. Amaç ne olmalı? O günlere dönmek mi, daha insana uygun bir dünya dizayn etmek mi? Daha insancıl bir dünya tasarlama fırsatı acı bir deneyimle de olsa sunuldu.

Dünyaya korkunç zararlar veren öylesi bir tüketim gerçekten gerekli mi?

Şimdi evinde pijamayla dolaşan insanları yeniden fabrikalara, şantiyelere, ofislere götürüp verimli çalışmalarını sağlamak mümkün olacak mı diye dertleneceğimize gerçekten bu kadar uzun çalışma saatleri şart mı diye düşünmeyecek miyiz?

Çocuklar için dünyayı ve yaşamı deneyimledikleri yepyeni eğitim modelleri geliştirmek yerine onca yıl o kadar uzun saatler boyu nefessiz sınıflarda tutmak şart mı?

Binlerce yıldır yerleşik hayatta olan insan, neden hâlâ insana uygun evler, ofisler tasarlayamamakta; güneşi doğurduğu ve batırdığı, gölgeleri takip edebildiği şehirler inşa edememekte, ihtiyacı kadar üretim yapıp adil paylaşamamakta?

Ergonomik tezgahlardan, ideal lavabo yüksekliğinden, doğu cepheli yatak odalarından, batı cepheli oturma odalarından, yağmur yağınca toprak kokan bahçelerden, bahçe hissi veren balkonlardan bizi alıkoyan nedir?

Neden hiçbir şey odağına insanı alarak tasarlanmamıştır?

Bu böyle devam mı etsin?