Cahiller röportaj yapamaz
Röportaj düşünceleri sorularla sıralamak anlamında kullanılıyor. Kelime Türkçe değil elbette. Ama Türkçe sevdalıları, Türkçe alimleri, Türkçe kavgacıları oturup bu kelime yerine Türkçe bir kelime üretmediler. Üşengeçlik işte.
Yıllar yılı Fıransızca kelimeleri alıp öylesine çok kullandık ki, yerine Türkçesini üretmey akıl etmedik.
Gazetelerde, dergilerde, gazete eklerinde haftada bir aralıklarla röportaj yayınlamak bir tutku haline gelmiştir.
Lakin röportaj yapmayı bilmeyen insanlar röportaj yaptığı için tatsız-tuzsuz görüşme notları çıkıyor ortaya.
Xxxx
Purofesör İlber Ortaylı cesaretle çıkıp söyledi. Cahiller benimle röportaj yapmasın dedi. Haklı.
Röportaj yapacak kişi, muhatap olacağı kişiyi ve konu edineceği alanı çok iyi incelemeli ve bir hedefe doğru sorular sorarak, sonuçta ele aldığı konuyu hiç bilinmeyeni kalmayacak şekilde ortaya koyması gerekir.
Bunun için İlber Ortaylı ile Topkapı Sarayı konusunu konuşacak röportajcı, İlber Ortaylı’yı ve topkapı Sarayını iyice incelemeli. Topkapı Sarayının yapılış tarihini ve sebebini, kimin yaptırdığını, içinde neler olduğunu, o serlerin değerleri ve saraya girişlerini bilmeyen bir adam sayın Ortaylı’ya soru soramaz.
Röportaj yapacak insan önceden ele alacağı konuyu ve konuşturacağı kişinin kimliğini, eğitimini, aile yapısını, zihinsel muhtevasını çalışmalı ve öğrenmelidir. Aksi takdirde akıl dışı, abuk-subuk sorular hazırlamış olarak muhatabıyla buluşmuş olacaktır.
Xxxx
Sizinle röportaj yapmak için gelen kişinin hazırladığı sorulara bir göz attığınızda o kişinin konusunu ve işini bilip-bilmediğini anlarsınız. Sorular evet, hayır şeklinde cevaplar gerektirir biçimdeyse, gelen adam işini bilmiyor demektir. Ucu açık sorular gerek. Açıklama gerektiren cevaplar vermeye muhatabı mecbur etmek gerek. Konuyu bilerek röportaja başladığınızda, ara sorularla röportajı destekleyebilir, renklendirebilir, çeşitlendirebilirsiniz.
Konuyu ve muhatabı incelemeden giden röportajcı oturup sadece kendsine anlatılanları dinlemek zorunda kalır.
Xxxx
Röportajcılar İlber Ortaylı ile konuşmaya korkuyormuş.
Bu konudaki soruya Ortaylı’nın verdiği cevabı buraya aktaralım:
Densiz sorulara dayanamıyorum.Hoşuma gitmiyor, onu itiraf edeyim. Olmadık şey sorulursa olmaz. Baştan söyleyeyim. Sadece bilinç istiyorum, bu gazetecilik için çok önemli bir şey.
İlber Ortaylı bilinçin sadece gazeteciler için önemli olduğunu söylemiş ama esasında bilinç her iş için çok gereklidir.
Xxxx
İlber Ortaylı Kasım 2010 tarihinde kendisiyle yapılan röportajda Marmaray yapımı sırasında Topkapı Sarayına zarar verildiğini anlatmış. Ama daha sonra icra erkinin içinde olanlar Marmaray inşaatının saraya zarar vermediğini iddia etti. Hangisi doğru söylüyor olsa bile bir önemi yok. Sonuçta Marmaray güzel bir eserdir, yapıldı ve kullanılıyor. Ama Topkapı Sarayı da yıkılma aşamasına geldi. Tarihi bir eseri, devasa bir eseri yıkılmanın eşiğine getirdik. Bu da bir hakikat.
Xxxx
Ortaylı’nın bir başka iddiası ise üniversite sınavlarında tarihin her noktasında kopya çekildiği, soruların çalındığı. Ortaylı misal olarak da Öcalan’ın Mülkiye’yi kazanmış olmasını gösteriyor.
