BAKÜ’DEN ESİNTİLER-1

Mart ayında gerçekleştirdiğim Bakü ziyaretimde, katılma imkanı bulduğum konferans ve toplantılar oldu. Bunun dışında yeni gözlemlerim ve tespitlerim oldu. Bunları okurlarımla paylaşmak istedim.

HOŞUMA GİDENLER

Azerbaycan’da hoşuma giden 5 önemli husus var: Nevruz Bayramı, Metbuat Şurası, Asan, Uber/Bold, Açık Kütüphane.

Bu saydıklarımın hoşuma gitme nedeni, bunların Türkiye’de olmaması ya da yeterince olmaması.

Nevruz Bayramı, Azerbaycan’da en önemli ve en uzun süreli bayram. Bir Türk geleneği olan Nevruz, Birleşmiş Milletler’in dahi kabulüne mazhar olmuş. Ancak ülkemizde resmi bayram olarak kutlanmıyor.

Metbuat Şurası, Azerbaycan’da bir basın örgütü. Tüm basın kuruluşları ile basın meslek örgütlerini çatısı altında toplayan bu kurum, bir sivil toplum örgütü. Ülkemizde bunun karşılığı yok.

Asan, vatandaşa hizmet veren bir kurum. Pasaport, nüfus cüzdanı, ehliyet, noter hizmeti, yabancılar için pasaport süre uzatımı başta olmak üzere birçok konuda hizmet veren bu kurumun hizmetlerinden cüzi bir ücret karşılığında yararlanabiliyorsunuz. Günlerce devlet kurumlarının kapısında beklemek yerine 15-20 dakikada işiniz çözülüyor. Bizzat kendim de bunu deneyimledim. 14 günlük turistik ziyaret sürem bitmek üzereyken, süre uzatımı için gittiğimde kapıdan itibaren güler yüzle karşılayan görevliler hemen her koridorda bir yardıma ihtiyaç olup, olmadığını sordular. Gittiğim ilgili bölümde de 5 dakikada işim bitti. Üstelik benim işlem için ücret alınmadı. Bu örnek kurum, yurtdışında da dikkat çekmiş ve birçok ülke kurumun yapısını inceliyormuş. Böylesi bir oluşumun ülkemizde de bir an önce kurulmasını diliyorum.

Asan Binası

Uber/Bold: Bir taksi çağırma sistemi olan Uber daha önce malumumdu. Uber ve benzeri bir yapıda oluşturulmuş Bold, Bakü’de çok yaygın kullanılıyor. Normal taksi ile 10 manata gideceğiniz yere 3 manata, 20-30 manata gideceğiniz yere 10-11 manata gidiyorsunuz. Hem de günün hangi saati olursa olsun çok beklemeden. Türkiye’de Uber sistemi sadece minibüs olarak kullanılıyor ve yaygın değil. Taksi sayısının yeterli olmadığı İstanbul’daki taksi kavgasını düşündükçe Azerbaycan’a özenmemek mümkün değil.

Açık Kütüphane: Şehir merkezinde bulunan Milli Kütüphane’nin dış bahçesinde bulunan “Açık Kütüphane ilgimi çekti. İçeri girdiğimde, “Ben okudum, sen de oku” yazılı bölüm özellikle dikkatimi çekti. Burada çocuklar için başta olmak üzere her tür kitap bulunmakta. Elektronik kitap okuma imkanı da var. Yaz günü okuma yapmak için çok güzel bir ortam.

Açık Kütüphane

DÜZELEN HUSUSLAR – ÖRNEK DAVRANIŞLAR - ŞAŞIRDIĞIM

Bakü’de bulunduğum yıllarda sürücülerin büyük bölümü trafik çizgilerini ortalayarak giderlerdi. Bu defa gittiğimde bu tip davranışta bulunan sürücü sayısının yok denecek sayıya ulaştığını sevinerek müşahede ettim.

Yaya geçitlerinde, araçların, adeta Avrupa’da olduğu gibi, durarak yayalara yol vermelerini de örnek davranış olarak nitelendirdim.

Azerbaycan’da görev yaptığım sürede 4 farklı evde yaşamıştım. Bunlardan birincisi Azatlık Meydanı’na çok yakındı. Binayı aradım bulamadım. Eski de olsa koca binanın yıkılması bana pek mantıklı gelmedi. Olduğu yerdeki bina modern bir binaydı. Soruşturduğumda, binanın üstünün restore edildiğini ama eski binanın halen durduğunu öğrendim.

Üzeri giydirilmiş eski bina

DEĞİŞMEYENLER

Bakü’de değişmeyen bazı konular da var. Bunların başında özellikle kasabalar başta olmak üzere sokaklarda kaldırım bulunmaması gelmekte.

Kaldırımsız sokak

Bir başka değişmeyen husus gaz boruları. Bunlar deniz kenarında lüks malikanelerin önünde bile var. Halen yer altına alınmayan gaz boruları bahçe girişlerinde, giriş kapısına göre şekil alabiliyor.

Gaz boruları

Başta havaalanı yolu olmak üzere otobanların kenarlarındaki binalar restore edilmiş. Ancak o sakin sokaklardaki binaların hemen arkasındaki sokağa gidince sanki başka bir yere gelmiş gibi oluyorsunuz. Orada sizi bambaşka bir dünya karşılıyor. Binalar eski haliyle duruyor, yollar dar. Bir insan koşuşturmasıdır gidiyor.

Buzovna kasabasında yol kenarında restore edilmiş binalar

ZİRE KASABASI – ABŞERON MİLLİ PARKI (ŞAH DİLİ)

Bakü’ye haritada baktığınızda, Hazar Denizi’ne doğru “kartal başı” gibi bir uzantı görürsünüz. Abşeron ismini alan bu yarımadanın en uç noktası “Abşeron Milli Parkı”. Uç noktası adeta denize doğru dil gibi uzandığı için “Şah Dili” deniyor. Milli Parkın hemen karşısında bir ada uzanıyor. Ada da Milli Park’a bağlı. Milli Park’ın fauna ve florası oldukça zengin.

Abşeron Milli Parkı’na gitmek için Zire Kasabası’ndan geçiyorsunuz. Zire’nin “gürze” adı verilen zehirli “engerek” yılanı çok ünlü. Azerbaycan’ın, petrol, havyar ve safrandan sonra dünyaya ihraç ettiği en önemli dördüncü varlığı yılan zehriymiş. Zire’de çok büyük bir yılan ve yılan zehri üretim merkezi bulunuyor. Zire’den Milli Park’a gidişte ve Milli Park’ta, yol üstünde yılanlara rastladık.

Zire Kasabası’nda “Eko Park” isimli yeni bir park oluşturulmuş. Burada çeşitli ağaç ve bitkilerin yanı sıra göletler, kültür merkezi, sinema salonu, çocuk oyun alanı, restoran ve kafeler bulunuyor.

Denize kıyısı olması sebebiyle Zire’de de plaj var. Plaja çok yakın bir mesafede bir petrol platformu göze çarpıyor.

Bu arada Zire’nin salatalığı/hıyarı Azerbaycan genelinde oldukça ünlü. Tattığımda ününün boş olmadığını gördüm.

Zire’den dönüşte geçtiğimiz Dübendi Kasabası’nın bir tepesinde Pirallahı Adası’nı gören bir noktada, Azerbaycan yemeklerinin en güzel örneklerini sunan Kaya Restoran’da Hazar’a ve Pirallahı Adası’na nazır akşam yemeği almak oldukça keyifliydi.

Abşeron Milli Parkı / Şah Dili

Abşeron Milli Parkı ve karşısındaki ada

Zire – Eko Park

Zire – Petrol platformu / plajlar

Kaya Restoran’dan Dübendi kasabası ve Pirallahı Adası

YENİDEN GİTTİĞİM YERLER

Yanardağ olarak bilinen bölgenin son durumunu merak ettiğim için yeniden uğradım. Düzenlemeler yapılmış. Azerbaycan’ın tarihi bölgelerini anlatan bir müze oluşturulmuş. Ayrıca yanardağın bulunduğu Memmedli Kasabası’ndan çıkan bazı buluntular açık havada sergileniyor.

Yanardağ

Fantanlara gittim. Buradan her geçişimde hayranlıkla incelediğim “Nizami Gencevi Edebiyat Müzesi” binasını yine hayranlıkla inceledim.

Fantanlar – Nizami Gencevi Edebiyat Müzesi

(Yadigar Memmedli ile)

Merdekan’a ve deniz kıyısına gittiğimde gördüğüm manzara oldukça şaşırtıcıydı. Bakü’nün meşhur rüzgarı, plajdaki kumları olduğu gibi alıp, plaja giden yolu neredeyse kapatmış. Bunu her yıl yaşıyorlarmış. Yaz geldiğinde bu kumların asli yeri olan plaja taşınması işlemi yapılıyormuş.

Merdekan Plajı – Yolları kapamış kumlar

YEMEKLER - CAZ

Azerbaycan yemeklerini size en güzel şekilde sunmaya çalışan çok sayıda restoran var. Ben bunlardan bazılarında oldum: Koşa Kala, Şeki, Amor, Dükkan v.d. Restoranların yemekleri kadar mimarileri ve dekorasyonları bir başka güzel.