Toplum içinde nezaket
Eskiden herkesin bildiği bir alan vardı. Adab ı Muaşeret. Toplumsal ahlak anlamında kullanılır. Daha anlaşılır biçimi nezaket kuralları diye anlaşılmalı.Din sermayesiyle yaşayan bir gazetenin, din sermayesi ile geçinen bir yazarı Adab ı Muaşeret başlığı ile yazılar yazıyor. Ben 4 numaralısını okudum.
Yazar anlatacaklarını, yazacaklarını İslam’da, Müslümanlıkta diye başlayarak anlatır veya yazarsa ben o kişinin İslam’dan, Müslümanlıktan geçiniyor olduğunu düşünürüm.
İnsan olarak meseleleri ele almak gerek. İnsanın meselesini anlatmak gerek. Millet ekseriyetinin Müslüman olduğu bir ülkede Müslüman, İslam diye nitelemek azınlık ruh halidir. Türkiye’de meselenin ticari olması için İslam ve Müslüman sıfatlarının kullanıldığı kesindir.
Xxxx
İnsan için hazreti insan diyenler var. Doğrudur. İnsan hazrettir. Saygıya layıktır. Çünki insan Allah’ın muhatabıdır. Onu en güzel surette yaratmıştır. Onu dağların, denizlerin yüklenemediği imtihan sırrı ile bezemiştir. Ona cüzi irade vermiştir. Sadece cüzi irade değil, Allah kendi esma ve sıfatlarının cüzi miktarda insanda tezahür etmesini murad etmiştir. Bu yüzden insan hazreti insandır. Oturanların yanına bir insan geldiğinde, oturanların ayağa kalkması hazreti insana hürmettir. Hadislerde de bu mevzuya ışık tutanları vardır.
Xxxx
İki insan birbiriyle karşılaştığında birbirlerinin ellerini tutarak salavat okumalıdırlar. Çünki bu sevgi ve hürmetin tezahürüdür. Hadislerde iki insan, iki Müslüman birbirlerinin ellerini tutup salavat okudukları sürede günahlarının döküleceğine dair hadis var.
Dostları, yaşlıları, hastaları ziyaret ederek gönül almanın da insani bir davranış olduğu, inanan insanların buna özen göstermesi gerektiği Peygamber dilinden ifade edilmiştir.
Sevdiklerinize sevdiğinizi söylemek, sevdiklerinize, dostlarınıza hediye verin, ikramda bulunun, davetlerde bulunun tavsiyeleri de cemiyet hayatının nezaketli davranışlarıdır.
Komşuluk ilişkilerinde de insan olarak kimseye zarar vermemek, başkalarına yararlı olmak tavsiye edilir. Bunlar insan olmanın, aynı zamanda Müslüman olmanın da gereğidir. İnsana ait değerler, aynı zamanda Müslümanlık değerleridir.
Müslüman’dan kasıt insan olmalı ve meseleleri anlatırken İslam Müslüman diye değil, insan diye söz etmek gerekir. Zira insan olmadan Müslüman olunamaz.
Xxxx
Bedevilikten, taşralı olmaktan, köylülükten sıyrılmak gerek. Şehirde yaşanıyorsa şehirli gibi, köyde yaşanıyorsa köylü gibi yaşamak gerek. Hem şehirde yaşayıp hem köylü, taşralı gibi davranırsanız insanlıktan eksi alırsınız. Köylü de insandır, taşralı da insandır, bedevi de insandır. Ama herkes kendi yaşam alanındaki davranış biçimini göstermelidir. İşte o zaman her insan hazreti insandır. Hürmete layıktır.
Halkı Müslüman olmayan ülkelerde İslam ahlakı, İslam güzellik anlayışı, İslam eğitim tarzı o insanlara farklı bir öğreti olarak anlatılabilir. Ama halkı Müslüman olan ülkemizde çalışmaların, yazıların, konuşmaların başına İslam, Müslüman eklemek saygısızlıktır, istismardır.
Birbirine İslam’ı anlatmaya kalkanlar, karşılarındakinin kendilerinden daha az bildiğini sanarak saygısızlık yapmaktadırlar. Belki de anlattığınız kişi size hocalık yapacak nitelikte biridir.
Esasında İslam her insanı tek tek muhatap alır ve Allah’a karşı her birey kendi başına mükelleftir. Hesap sadece Allah’a verilecektir. Yargılamak, ecir vermek, sevap vermek, günah yazmak, ceza vermek, af etmek, cehenneme koymak, cennete koymak Allah’a ait işlerdir. Kulların başkaları hakkında hükümler vermesi, cenneti, cehennemi kişilere layık görmesi haddi aşmaktır.
Xxxx
Herkesi Hızır bilmekle mükellef insanlar ne yazık ki sevdiklerini kendi haklarıymış gibi cennete, sevmediklerini cehenneme layık ilan ediyorlar. İyice bilgi sahibi olmadıkları konularda din adına ahkam kesiyorlar.
Bütün bunlar nezakete sığmayan düşünceler ve davranışlar.
İnan olmak yeterli. İnsana yakışan hürmeti gösterelim ve görelim. Bir hediye verene teşekkür etmek ihmal ediliyorsa, Allah’a şükretmek de ihmal ediliyor demektir.
