Akıl bir faaliyettir. İki şeyi birbirine bağlamaktır. Bu faaliyet beyin  denen tarlada, imalathanede gerçekleşir. Her insanda beyin yaratılıştan vardır. Yani sürülecek bir tarla, ya da çalıştırılacak, imalat ve üretim yapılacak bir fabrika gibi düşünmek lazım. Tarlaya atılacak tohum, dikilecek filiz ve fide ya da imalathanede imal edilecek, üretilecek şey düşüncedir. Bunun malzemesini de bize öncelikle beş duyu organlarımız, daha sonra belleğimiz, hafıza ve hatıra definesinde biriktirdiklerimiz, görgülerimiz, tecrübelerimiz, beş duyu organı dışında hissettiklerimiz, gönlümüze, aklımıza, ruhumuza hoşluk veren oluşumlar, nahoşluk veren durumlar taşırlar.

Xxxx

Akıl sık sık tatile çıkar. Kötü bir alışkanlığı var. En küçük bir aksaklık karşısında fabrika durur. Beyindeki faaliyet iptal olur. İnsan ruhuna hitap eden herhangi bir duygu öne çıktığında akıl durur. Beyindeki faaliyet durur. Akılla birlikte, vicdan da susar, merhamet bir köşeye saklanır. Şefkat daha narin olduğu için o daha çok gözden kaybolur. Adalet ise zaten son derece pahalı ve az bulunan bir hal.

Xxxx

Heyecan, korku, sevinç, kin, nefret, düşmanlık, hüzün, acı, zevk, şehevi haz. Bütün bunlar uç gösterdiğinde akıl hemen tatile çıkar. ‘Yahu dur, nereye gidiyorsun’ denmesine bile izin vermez. Akıl tatile çıktığında işler karışır da karışır. Bin yıllık birikim heba olur. Akıl tatile çıktığı için eşler birbirinden ayrılır, şirketler dağılır, işyerleri iflas eder. Ülkeler iç savaşa, ya da çok da gerekli olmayan dış savaşa sürüklenir. Bunların sebebi akılın çok nazenin oluşu, bir başka duyguya hemen yerini terk etmesi ve tatile çıkmasıdır.
Ne yapalım da akılın tatile çıkmasını önleyeli?
Diğer duygular da hayatın bir parçası. O duygular da gerekli. İptal edilemez. Yok edilemez. Hatta hayatı çekilir kılan, yaşanır hale koyan akıldan çok o duygulardır. Ama akıl olmayınca da insanlık çılgınlaşıyor. Binlerce yıllık birikimler heba oluyor. Buna bir çare bulmak zorundayız.