İstanbul'un taksi dolmuşları

1930'lu yıllarda dolmuşla ilk tanışan İstanbul'dan Türkiye geneline yayılmış. Geçmişi 70 yıla dayanan bu Türk buluşu, zamanımızda da devam ediyor ama, eski kahramanlar yok artık!

Gerçı o günlerin otomobilleri de yok artık. O yıllarda araçların saçları kalındı, ağır araçlardı, günümüz otomobillerinden o saçlarla iki üç otomobile kaporta çıkabilirdi. Amortisörleri, makasları sertti, renkleri genelde koyu, bazılarının nikelajları parıl parıl parlardı. Duruşları yorgun, olgun, ciddi, ağır başlı görünüşleri yaşlı mı yaşlıydı. Desoto, Playmouth, Dodge, Chevrolet, Buick marka otomobillerden seçilen dolmuşlar son yıllarda önce sarardılar sonra hepsi birer ikişer yok oldular.

Ama kimi Anadolu kentlerinde hala hizmet görüyorlar Hatta son yıllara kadar İstanbul içinde de bu taksi dolmuşlar hizmet veriyorlardı. Mesela Taksim Yeşilköy, Taksim Bostancı dolmuşları sabahın erken saatlerine kadar hizmet verirlerdi. Çünkü İstanbul’un eğlence merkezi Taksimde belirli bir saatten sonra ulaşım durur,taksi çok pahalıdır, dolayısıyla çözüm taksi dolmuşlardadır… Sabah işe gitmek isteyenler erken saatlerde taksi dolmuşlar için sıraya girerlerdi…

Acelesi olan yolcularda “çek kaptan” sistemi uygularlardı Eskileri hatırlayan bir vatandaş o günleri anlatırken ““Topkapı sur içinden taksim dolmuşuna binerdim yolcu eksik olunca çek kaptan der eksik yolcu parasını da öderdim” diye o günleri yad ediyor.

Birde o günlerde taksi dolmuşçuluk yapan araçları ağırlığı vardı. Araçlar genellikle çok ağır tonajlı yapılara sahipti. Mesela ağırlıkları üç ton civarında ve benzinliydi. Motorları altı silindirden aşağı değildi. O zamanlar benzinler onaltı litrelik tenekelerde satılıyordu. Zamanla bu araçlarda modifiye edildi. Bir sıra koltuk daha bağlamak için arabaları kesilip boyunu uzattılar. Bu kez de manevradaki zorluğundan memnun kalmadılar. Bu seferde tavanı geriye doğru uzatıp bagaj yerinin bir kısmı araç içine alındı, Böylece üç sıra koltuklu oldu. Bu kez hem manevra rahattı, hem de 3 yolcu fazla alınıyordu.

Taksi hem şehir içi, hem de şehirler arası taksi dolmuşlar artık yavaş yavaş kaybolmaya başladı.