RECEP ARSLAN

RECEP ARSLAN

İki seciye: Nedim ve Ziya Paşa

Şair Nedim’in asıl adı Ahmet'tir. Evinin Beşiktaş'ta olduğu şiirlerinden anlaşılır. Doğumu

tahminen 1681 yılıdır. Annesi Saliha Hatun, Karaçelebizade ailesindendir.. Babası Kadı

Mehmet Efendi ise Sultan İbrahim devri (1640-1648) kazaskerlerinden Merzifonlu

Mustafa Muslihiddin Efendi'nin oğludur

Ahmet Nedim iyi bir eğitim görmüş; kılasik ilimlerini tahsil etmiş, Arapça ve Farsçayı bu

öğrenmiştir. Tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislam Ebezade Abdullah Efendi'nin de

bulunduğu bir heyet tarafından yapılan sınavda başarılı olarak müderris olmuştur, 1707-

1713 Sultan III. Ahmet dönemi (1703-1730) un başlarına rastlar. Ali Paşa, III. Ahmet'in on

birinci sadrazamı olarak göreve getirilmiştir(1713). Nedim ise 1702-1703 yılına tekabül

eden tarih manzumesini dikkate alırsak artık çıraklık safhasını aşmış bir şairdir.

Xxxx

Ali Paşa'nın Vara din'de şehit düşmesinden sonra yerine Halil Paşa getirilir. Bu sırada

İbrahim Paşa'nın yıldızı parlamaktadır. Nedim, İbrahim Paşa’nın atamayla ilgili olarak bir

tarih manzumesi yazar. İbrahim Paşa, Ali Paşa'nın şehit edilmesinden sonra geride kalan

nikâhlısı Fatma Sultan'la evlenerek padişaha damat olur. 1718 tarihinde de sadrazamlık

makamına getirilir. Bu tarih, daha sonra Lale Devri (1718-1730) olarak adlandırılan

dönemin başlangıcıdır.. Bir yandan İbrahim Paşa'nın faaliyetlerini şiirleriyle överken diğer

yandan da Lale Devrinde teşekkül ettirilen tercüme heyetlerinde görev alarak hamisinin

her hamlesine destek verir. Şair Nedim, Sekban Ali Paşa Medresesinde müderris iken

Patrona Halil İsyanı patlak verir (1730).

Güvenilir müelliflerden Süleyman Sadettin, Nedim'in ihtilal esnasında korkudan evinin

damına çıktığını ve oradan düşerek öldüğünü söylemektedir.

Xxxx

Sevdiğim cemalin Çünki göremem

Çıkmasın hayalin dil-i şey dadan

Hâk-i paye Çünki yüzler süremem

Alayım penamın baç-ı sabadan

Ve

Tutasın cihanı Sikender gibi

Şevket ile dünyâ dola hünkârım

Kapına Ferîdûn bir çâker gibi

Her ne emredersen n'ola hünkârım

dörtlükleriyle başlayan koşmaları, yerlilik arzusunun en somut göstergelerindendir.

Nedim'in yerlilik merakının en dikkate değer tarafı ise şiirlerinde İstanbul hayatından

sahneler sunmuş olmasıdır.

Nedim birine kapılanmış, ona geleceğini bağlamış, övmüş parasını kazanmış. Mutlu mesud yaşarken

bir isyanda ayak altında kaldığı için zarar görerek hayatını noktalamış.

Xxxx

Ziya Paşa Şair Nedim’den 100 yıl sonra yaşadı. 1825'te İstanbul'da doğdu, 17 Mayıs

1880'de Adana'da yaşamını yitirdi. Asıl ismi "Abdülhamid Ziyaeddin.". Bayezit

Rüşdiyesi'ni bitirdi. Arapça, Farsça öğrendi. Sadaret Mektub-i Kalemi'nde çalıştı. 1855'te

Mustafa Raşid Paşa aracılığıyla sarayda Mabeyn Katipliği'ne atandı. Fıransızca öğrendi.

Ali Paşa sadrazam olunca saraydan uzaklaştırıldı. 1861'de Kıbrıs, 1863'te Amasya

Mutasarrıfı ve Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyesi oldu. 1865'te Yeni Osmanlılar

Cemiyeti'ne katıldı. Yeniden Kıbrıs'a atanınca 1867'de Namık Kemal ile birlikte Londra'ya

kaçtı. Birlikte Yeni Osmanlılar'ın yayın organı olan Hürriyet gazetesini yayınladılar. Namık

Kemal'in ayrılmasından sonra gazetenin sorumluluğunu üstlendi. 1870'te Cenevre'ye gitti.

Ali Paşa'nın ölümünden sonra 1871'de İstanbul'a döndü. 1872-1876 arasında Şurayı

Devlet üyeliği ve maarif müsteşarlığı yaptı. Anayasayı hazırlayan Kanun-i Esasi adlı

kurumda görevlendirildi. 1'inci Meşrutiyet'in ilanından sonra 1877'de vezir rütbesiyle önce

Suriye Valiliği'ne ardından Adana Valiliği'ne atandı. Adana'da yaşamını yitirdi.

O da Nedim gibi yerli idi.

Milliyeti nisyan ederek her işimizde

Efkearı firenge tebaiyet yeni çıktı.

Kaynak: Türk Dili ve Edebiyatı. Org

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
RECEP ARSLAN Arşivi