Gastroenterit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Gastroenterit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?
Gastroenterit, ishal ve kusmaya neden olan çok yaygın bir sağlık sorunu olarak bilinir. Genellikle bakteriyel veya viral sebeplerden kaynaklanan bu sorun, her yaştan insanı etkileyebilir.

GASTROENTERİT NEDİR?

Mide üşütmesi ya da mide gribi olarak da tanımlanan viral gastroenterit, sulu ishal ve kramp tarzında gelişen karın ağrısı, bulantı-kusma ve bazen de ateşle kendini gösteren bir mide-bağırsak enfeksiyonudur. Gastroenteritin en yaygın sebebi daha önceden enfekte olmuş bir kişiyle temas veya kontamine yani virüs bulaşmış besin ya da suyu yemek-içmektir. Eğer kişinin başka bir hastalığı yoksa çoğu zaman bu durum bir iki günde kendiliğinden iyileşir. Ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için viral gastroenterit(mide üşütmesi) ölümlere neden olabilmektedir.  

GASTROENTERİTİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Gastroenteritin en sık görülen belirtileri şunlardır:

  • Sulu, genellikle kanlı olmayan ishal (kanlı ishal genellikle farklı, daha şiddetli bir enfeksiyon olduğu anlamına gelir.)
  • Karın krampları ve ağrıları
  • Mide bulantısı, kusma veya her ikisi
  • Ara sıra kas ağrıları veya baş ağrısı
  • Düşük dereceli ateş
  • Bazen iştah kaybı, mide rahatsızlığı, eklem ve baş ağrısı olabilmektedir.

GASTROENTERİT NEDEN OLUR?

Kontamine yani kirli yiyecek veya su yenilip içildiğinde ya da mikrop bulaşmış biriyle mutfak eşyaları, havlular veya yiyecekler paylaşıldığında viral gastroenteriti kapma olasılığı yüksektir. En sık görülen sebebi ise rota ve norovirüslerdir.

  • Norovirüsler: Hem çocuklar hem de yetişkinlerde dünya genelinde gıda kaynaklı hastalıkların en sık sebeplerindendir. Özellikle kapalı alanlarda insanlar arasında yayılma olasılığı yüksektir. Çoğu durumda virüsü kontamine yiyecek veya sudan alırsınız, ancak kişiden kişiye bulaşma da mümkündür.
  • Rotavirüs: Parmaklarını veya virüsle kontamine olmuş diğer nesneleri ağızlarına soktuklarında enfekte olan çocuklar da viral gastroenteritin en yaygın nedenidir. Enfeksiyon bebeklerde ve küçük çocuklarda daha şiddetlidir. Rotavirüs ile enfekte olmuş yetişkinlerin semptomları olmayabilir, ancak hastalığı yine de yayabilirler. Neyse ki bu enfeksiyonun aşısı mevcuttur. 
  • Bazı kabuklu deniz ürünleri, özellikle çiğ veya az pişmiş istiridyeler de sizi hasta edebilir. Kontamine içme suyu viral ishalin bir nedeni olmasına rağmen, çoğu durumda virüs fekal-oral yoldan geçer.(Yani virüslü biri, tuvaleti kullandıktan sonra yediğiniz yiyecekleri ellerini yıkamadan tutar.)

GASTROENTERİT KİMLERDE OLUR?

Gastroenterit her yaştan ve ırktan insanı etkiler. Gastroenterite daha duyarlı olabilecek kişiler ise şunlardır;

  • Çocuk bakım merkezlerindeki veya ilkokullardaki çocuklar özellikle savunmasız olabilir çünkü bir çocuğun bağışıklık sisteminin olgunlaşması zaman alır.

  • Yetişkin bağışıklık sistemleri, yaşamın ilerleyen dönemlerinde zayıflar. Özellikle huzurevlerindeki yaşlı yetişkinler, bağışıklık sistemleri zayıfladığından ve başkalarıyla yakın temas halinde yaşadıklarından savunmasızdırlar.
  • Toplu yerlere gidenler veya yurtlarda yaşayanlar.
  • Enfeksiyona karşı direnciniz düşükse, örneğin bağışıklık sisteminiz HIV / AIDS, kemoterapi veya başka bir tıbbi durum tarafından baskılanmışsa.  
  • Her gastrointestinal virüsün en aktif olduğu bir mevsim vardır.

GASTROENTERİTİN TEŞHİSİ NASIL KONUR?

Gastroenteritte hastalardan ayrıntılı öyküleri alınmalı, özellikle yediği içtiği şeyler mutlaka sorulmalıdır. Şüphenilen durumlarda kanda enfeksiyonu gösteren CRP, kan sayımı gibi değerlere bakılmalı ve eğer imkan varsa dışkı incelemesi yapılmalıdır. Hastaya bu şekilde tanı konulup destek tedavisi ve gerekirse ilaç verilmelidir.

GASTROENTERİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Gastroenterit için etkili bir tedavi yoktur, bu nedenle esas tedavi hastalığı engellemeye yöneliktir. Kontamine yani kirli olabilecek yiyecek ve sudan kaçınmanın yanı sıra, sık sık el yıkamak bu sorundan korunmak için çok iyi bir yöntemdir.

Gerçek grip (influenza virüsü) yalnızca solunum sistemini (burun, boğaz ve akciğerleri) etkiler. Mide üşütmesi genelde mide gribi olarak adlandırılmasına rağmen bizim bildiğimiz klasik grip ile aynı şey değildir.

Mide üşütmesi şikayetleri hasta mikrobu kaptıktan sonra genelde 1-2 gün içinde ortaya çıkar. Şikayetler genellikle 1 ya da 2 gün sürer, ancak bazen 10 güne kadar devam edebilir. Şikayetler benzer olduğu için Clostridium difficile, Salmonella ve E. coli gibi bakterilerin veya Giardia gibi parazitlerin neden olduğu ishal ile karışabilir. 

Hasta terleme, kusma ve ishal yoluyla çok sayıda sıvı kaybettiği için sıvılar kritik derecede önemlidir. Sıvıları içerde tutmakta zorlanıyorsanız düzenli aralıklarla küçük yudumlar almak veya buz parçaları çiğnemek yararlı olacaktır. İçilecek en iyi sıvılar ise;

  • Temiz ve kaynağı bilinen şişe sular.
  • Eczaneden alınan hazır karışımlar.
  • Elektrolit değişimine yardımcı olabilecek gerçek spor içecekleri.
  • Zencefil ve nane gibi mideyi sakinleştirmeye ve mide bulantısını hafifletmeye yardımcı olabilecek bitki çayları (yüksek oranda kafeinli çaylardan kaçınılmalı).

GASTROENTERİT NE KADAR SÜRER? DOKTORA NE ZAMAN GİDİLMELİ?

Gastroenteritte hasta mikrobu kaptıktan sonra genelde 1-3 gün içinde belirtiler ortaya çıkar. Şikayetler genellikle bir veya iki gün sürer, ancak bazen 10 güne kadar devam edebilir. Bu nedenle vakit kaybedilmeden doktora gidilmelidir.

  • 24 saat boyunca vücutta su-sıvı tutma sorunu ortaya çıktıysa
  • İki günden fazla süredir kusma oluyorsa
  • Kanlı kusma söz konusuysa
  • Susuz kalındıysa (aşırı susama, ağız kuruluğu, koyu sarı idrar veya çok az idrar varsa veya hiç idrar yoksa ve şiddetli halsizlik veya baş dönmesi varsa)
  • Dışkılamada ishal ile beraber kan varsa
  • 38.8 C’nin üzerinde ateş varsa

Gastroenterit durumu varsa kesinlikle şunlar yapılmamalıdır;

  • Yeterince dinlenmenin çok önemli olduğu bir zamanda uykunuzu etkileyebilecek kahve, güçlü siyah çay ve çikolata gibi kafeinli içecekler tüketilmemelidir.
  • İdrar söktürücü görevi gören alkol kesinlikle kullanılmamalıdır.

GASTROENTERİTİN SONUCUNDA NE OLUR?

Viral gastroenteritin ana komplikasyonu olan dehidratasyon; ciddi bir su, tuz ve mineral kaybıdır. Sağlıklıysanız ve kusma ve ishalden kaybettiğiniz sıvıların yerini alacak kadar içiyorsanız, dehidrasyon bir sorun yaratmaz. Ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler çok fazla sıvı kaybettiklerinde ciddi şekilde susuz kalabilir. Kaybedilen sıvıların damardan verilmesi için hastaneye yatış gerekebilir. Dehidrasyona dikkat edilmezse ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilir.

YENİGÜN HABER MERKEZİ

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.